STEP MOTORLARIN SÜRÜLMESİ

STEP MOTORLARIN SÜRÜLMESİ

Step motorların sürülmesinde 3 yöntem vardır.

1-)  Motora etiket değerini verme

Motor uçlarına direk olarak anahtarlama elemanı bağlanarak yapılan sürme şeklidir. Bu yöntemde motorun etiket değerlerindeki voltaj uygulanarak motor bobinlerinden nominal akımın geçmesi istenir. Bu yöntem motorun yavaş döndürülmesinin istenildiği uygulamalarda etkili olabilir, ancak motorun hızlı sürüldüğü uygulamalarda etkili değildir.

2-) Motorun bobinlerine seri direnç bağlama yöntemi
Bu yöntemde motorun bobinlerine seri direnç bağlanır ve akım ile gerilim arasındaki gerilim farkının azalması sağlanır.  

Direnç bağlandıktan sonra motor bobinlerinden aynı akımı gerçirebilmek için verdiğimiz gerilimi normal gerilimden fazla veririz. Bu bağladığımız direnç değerlerine göre değişecektir. Bu yöntemde gene motoru yüksek hızlara çıkartmamız gerektiği yerlerde kullanılır. Ancak direnç üzerinde gereksiz gerilim düşümleri olacağı için bu bize devrede gereksiz güç kaybı yaşamamıza neden olacaktır. Bu nedenle pek tercih edilmezler. Bunun yerine chopper yöntemi kullanılabilir.

3-) Chopper Yöntemi

Bu yöntem step motorların yüksek hızda kullanıldığı uygulamalarda kullanılır. Motoru etiketinde yazan nominal gerilim değerinde beslediğimiz zaman yüksek hızlarda, motorun torkunda düşüş meydana gelmektedir. Şöyle ki; motor bobinlerine sürekli olarak sıralı gerilim verdiğimiz için, bobinleri sürekli olarak anahtarlıyoruz. Bu da belli frekansta gerilim verdiğimiz anlamına gelir. Bobinin özelliğini hatırlar isek 

ZL = RL + XL

XL = 2 π f

uygulanan frekansa göre empedansının arttığını görmekteyiz. Yani motorun hızını arttırdıkça motorun her bobininden geçen akımların frekansa bağlı olarak düştüğünü görmekteyiz. Örneklerle açıklamaya çalışayım. Etiketinde 24V-3A yazan motor durduğu zaman yani sadece bir bobini gerilimlendirdiğimiz anda bobinden devamlı olarak 3A geçebilmesi için 24V ile beslememiz gerekmektedir. Çünkü o anda sabit DC gerilim verdiğimiz için   f = 0  dır buna bağlı     XL = 2 π 0      dan     XL = 0    dır.    ZL = RL + 0   RL = 8 Ω . Burada motoru hareket ettirdiğimiz anda motorun hızına paralel olarak  “ f ” artacaktır ve motor duruyorken “ 0 “ olan XL değeri artmaya başlayacaktır. Bu yüzden I = V /  ZL den dolayı 3A geçmemeye başlayacaktır. Buda motor torkunun düşeceği anlamına gelir. Bu durumda değiştirebileceğimiz tek parametre olan V değerini artırmamamız gerekir. Fakat gerilimi nominal değerden fazla verdiğimiz zaman motoru sabit konumda tuttuğumuz anda ZL azalacağı için nominal akım değerinden fazla akım akmaya başlayacaktır ve motor sargıları zarar görecektir. İşte burada Chopper devreye girmektedir. Chopper metodunda motora nominal değerinin 4-5 katı kadar gerilim uygulanır ve aynı zamanda bobinlerden geçen akım sürekli olarak kontrol edilir. Bobinlerden geçen akım geçmesini istediğimiz maksimum akımı geçtiği anda yani yukarıdaki örneğe göre 3A i geçtiği anda gerilim kesilir 3A in altına düştüğü anda gerilim tekrardan uygulanır. Bu işlem hızlı kontrolörle milisaniyeler içerinse gerçekleştirilir. Motora geçen akıma bağlı ,bir çeşit PWM dalgası verilmiş gibi olur. Bu şekilde motordan akan akım istenilen değerde sabit tutulmuş olur.

devam edecek